Pomocnik kapłana

Gdyby chcieć jednym słowem określić kim jest nadzwyczajny szafarz, najkrócej można by powiedzieć: świecki pomocnik. Cała jego posługa jest bowiem tylko pomocą zwyczajnym szafarzom. Nie mają oni na celu zastępować kapłanów, a tylko wspierać ich i uzupełniać w wybranych zadaniach duszpasterskich.

(Nad)zwyczajność

Warto zacząć od tego, że zwyczajnymi szafarzami Komunii świętej są biskupi, prezbiterzy oraz diakoni. To oni podczas eucharystii mogą rozdawać Komunię wiernym, a także zanosić ją chorym. I w zasadzie, gdyby liczba zwyczajnych szafarzy była odpowiednia, to posługa nadzwyczajnych szafarzy nie byłaby konieczna. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy podczas mszy św. liczba kapłanów jest niewystarczająca do tego, aby obrzęd komunii przebiegł sprawnie i nie przeciągał się niepotrzebnie. Wtedy właśnie z pomocą mogą przyjść specjalnie do tej posługi przygotowani nadzwyczajni szafarze komunii świętej.

Oprócz rozdawania Komunii świętej, zadaniem szafarzy (w zasadzie pierwszym i najważniejszym) jest zanoszenie jej do chorych i niepełnosprawnych. Kapłani nie są w stanie co tydzień odwiedzać wszystkich chorych w naszej parafii tak, aby w każdą niedzielę osoba chora mogła przyjąć Komunię świętą. I tutaj posługa nadzwyczajnych szafarzy świetnie uzupełnia zadania duszpasterskie kapłanów. Jeżeli tylko chory wyrazi taką wolę, nadzwyczajny szafarz może co niedzielę przynieść Komunię Świętą, a wraz z nią błogosławieństwo proboszcza i garść informacji o aktualnych wydarzeniach w parafii. Chory mimo, że fizycznie nie może uczestniczyć w niedzielnej eucharystii, może poczuć się w pełni członkiem parafialnej wspólnoty, bo przecież choroba absolutnie go z tej wspólnoty nie wyłącza! Oczywiście nic nie zastąpi comiesięcznej wizyty kapłana (tylko kapłan może udzielać sakramentu pokuty), ale przyjmowanie co niedzielę Komunii Świętej przez chorych w domu bez nadzwyczajnych szafarzy jest w praktyce niewykonalne. Szkoda, że w naszej parafii tylko 1% chorych korzysta z wielkiej łaski przyjmowania co niedzielę Komunii świętej…

Strój

Nadzwyczajny szafarz niosąc Komunię świętą do chorego pełni swoją funkcję w stroju świeckim, ale odświętnym. Najświętszy Sakrament umieszcza w specjalnym naczyniu – tzw. bursie i zawiesza na szyi. Pokonując drogę do chorego stara się z nikim nie rozmawiać – raczej pozostawać w modlitewnym skupieniu. Warto przypomnieć, że mijając szafarza (zwyczajnego lub nadzwyczajnego) z widoczną bursą na piersi powinniśmy oddać hołd Chrystusowi obecnemu w Najświętszym Sakramencie. W czasie eucharystii nadzwyczajny szafarz pełni swą posługę w albie.

Zostać szafarzem

Już czterdzieści lat temu, papież Paweł VI w instrukcji „Immensae caritatis” wydał zgodę, aby świeccy mogli podczas Mszy św. udzielać Komunii Świętej. W Polsce taka możliwość istnieje od 1990 roku, kiedy to Episkopat Polski na Konferencji Plenarnej przyjął uchwałę wprowadzającą funkcję nadzwyczajnych szafarzy Komunii na terenie Polski. Na jej mocy biskupi diecezjalni mogą powoływać do tej funkcji osoby w wieku od 25 do 65 lat, rekomendowane przez proboszczów. Nadzwyczajnym szafarzem może zostać nie tylko mężczyzna, ale też siostra zakonna lub niewiasta życia konsekrowanego. Kandydaci powinni odznaczać się właściwym życiem moralnym i pobożnością, mieć wykształcenie minimum średnie i znać podstawowe prawdy teologiczne. W praktyce każdy kandydat musi ukończyć specjalny kurs przygotowawczy do pełnienia tej posługi. Funkcja nie jest powierzana na całe życie, a tylko na rok, z możliwością jej przedłużania.

W Polsce świeckich szafarzy jest prawie pięć tysięcy, choć są takie diecezje, gdzie nie powołano jeszcze żadnego nadzwyczajnego szafarza. W naszej diecezji nadzwyczajnych szafarzy jest prawie 400.

Warto podkreślić, że pełnienie tej posługi jest z jednej strony zaszczytem i wyróżnieniem, a z drugiej ogromną odpowiedzialnością i służbą wobec Kościoła, co z kolei zobowiązuje do permanentnego rozwoju duchowego, udziału w specjalnych rekolekcjach dla szafarzy itp. To droga ciągłego pogłębiania własnej formacji chrześcijańskiej.

38 nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej ustanowionych w 2013 roku w Paradyżu

Grzegorz Bazydło

Źródła: „Nadzwyczajny szafarz komunii świętej i jego liturgiczna posługa”, Wydawnictwo Bernardinum 2010; www.adonai.pl/sakramenty/eucharystia/?id=18; www.szafarze.kuria.zg.pl, artykuł w gazetce parafialnej „Zbawiciel”